ایستگاه پمپاژ «چم مهر» یکی از پروژه‌های مهم آبیاری و آب‌رسانی استان لرستان، شهرستان پلدختر است.
پایگاه خبری تحلیلی بانگ بیشه؛ رضوان پاک منش – عملیات اجرایی ایستگاه چم مهر از سال ۱۳۸۱ آغاز شده است. این پروژه پس از وقوع سیل در سال ۱۳۹۸ آسیب جدی دید، که باعث تخریب بخش‌هایی از تأسیسات و توقف یا رکود روند پیشرفت آن شد.
در سال‌های پس از آن، به تدریج با تخصیص اعتبارات جدید و کمک دولت و شرکت آب منطقه‌ای لرستان، پروژه دوباره فعال شده است.
از وعده تا واقعیت؛ چرا ایستگاه چم مهر همچنان خاموش است؟
پیشرفت فیزیکی پروژه حدود ۸۰٪ گزارش شده است. پروژه برای آبیاری حدود ۶۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی منطقه طراحی شده است.
در طراحی، یک ایستگاه مرکزی با شش عدد الکتروپمپ و یک ایستگاه ثانویه با چهار الکتروپمپ پیش‌بینی شده است که وظیفه انتقال آب از رودخانه کشکان تا ارتفاع ۱۱۴ متر را بر عهده دارند.
سایر بخش‌های مهم پروژه از جمله خط انتقال آب به طول ۸٬۱۴۰ متر و خط انتقال برق ۲۰ کیلوولت به طول ۱۰ کیلومتر نیز تا مراحل پایانی تکمیل شده‌اند.
تأمین اعتبار جدی داشته‌اند؛ به عنوان مثال در سال ۱۴۰۳ مبلغ ۴۱ میلیارد تومان از محل اوراق مرابحه به این پروژه تخصیص داده شده است.
چشم‌انتظاری مردم برای تکمیل ایستگاه چم مهر
با آبیاری ۶۰۰ هکتار، بخش قابل توجهی از اراضی نیمه‌خشک منطقه فعال می‌شود که می‌تواند تولید محصولات کشاورزی را بهبود دهد.
یکی از اهداف مهم پروژه، جلوگیری از مهاجرت روستاییان با بهبود معیشت و اشتغال در روستا‌ها است. فراهم شدن آب پایدار برای کشاورزی کمک بزرگی در این زمینه خواهد بود.
انتقال آب از رودخانه کشکان و رفع نیاز آبیاری به همراه بهره‌گیری از خطوط برق و پمپاژ، می‌تواند به گونه‌ای طراحی شود که بهره‌وری آب و انرژی افزایش یابد.
با تأمین آب مطمئن، امکان استفاده‌ی بهینه‌تر از اراضی فراهم شده و می‌توان از فرسایش خاک، تلفات آب سطحی، و مشکلات خشکسالی جلوگیری کرد. پروژه‌ای در ایستگاه توقف: ۲۴ سال بلاتکلیفی چم مهر
تأخیر زیاد در تکمیل پروژه که پروژه ده‌ها سال است که نیمه‌تمام مانده؛ مشکلات مالی و وقوع سیلاب باعث عقب‌ماندگی شده‌اند.
آسیب سیلاب‌ها
سیل ۱۳۹۸ که تأسیسات پروژه را تخریب کرد، یکی از موانع بزرگ بوده است. بازسازی و مقاوم‌سازی زیرساخت‌ها در برابر اَبَربحران‌ها از ضرورت‌ها است.
کمبود منابع مالی کافی در برخی دوره‌ها
در برخی سال‌ها، اعتبار پروژه تأمین نشده بوده یا تخصیص آن کامل نبوده است. نوسانات قیمت‌ها، افزایش هزینه تجهیزات و مشکلات ارزی هم مزید بر علت بوده‌اند.
نیاز به مدیریت و نگهداری پس از ساخت
حتی پس از بهره‌برداری، کار نگهداری، مدیریت مصرف آب، کنترل تلفات، نظارت بر الکتروپمپ‌ها و خطوط انتقال اهمیت دارد؛ عدم توجه به این موضوع می‌تواند باعث کاهش اثربخشی پروژه شود.
انتقال آب به ارتفاع ۱۱۴ متر نیازمند توان و طراحی دقیق موتورپمپ‌ها، خطوط انتقال با فشار مناسب، مقاوم در برابر خوردگی یا آسیب‌های محیطی است. مشکلات تأمین تجهیزات، تأخیر در ترخیص برخی کالا‌ها از گمرک و مسائل مشابه می‌تواند عملکرد را مختل کند.
تأثیرات و پیامد‌ها پس از بهره‌برداری کامل
کشاورزی یکی از ستون‌های معیشتی در پلدختر است؛ با تأمین آب پایدار، تولید محصولات افزایش می‌یابد، درآمد کشاورزان بالا می‌رود، بازار کار منطقه بهتر می‌شود.
کشت بیشتر محصولات محلی، کاهش وابستگی به واردات و انتقال مواد غذایی از دیگر مناطق؛ با بهره‌برداری از پروژه، این امنیت تقویت می‌شود.
با بهبود معیشت و فرصت‌های شغلی بومی، احتمال مهاجرت به شهر کمتر می‌شود؛ این موضوع به حفظ فرهنگ و کاهش فشار بر خدمات شهری کمک خواهد کرد.
اغلب پروژه‌های بزرگ آب‌رسانی به همراه خود نیاز به راه‌ها، خطوط برق و سایر زیرساخت‌ها دارند؛ لذا اجرای کامل چم‌مهر می‌تواند به توسعه توأم سایر امکانات منجر شود.
اگر طرح به شکل صحیح طراحی و اجرا شود، همراه با شبکه آبیاری مؤثر و مدیریت مصرف مناسب، می‌توان تلفات آب را کاهش داد؛ که در شرایط تغییرات اقلیمی اهمیت زیادی دارد.
